مهارت های روانی در ورزش مدرن و روانشناسی ورزشی اهمیت زیادی دارد و متأسفانه موانع زیادی بر سر راه آموزش تمرینات مهارتهای روانی وجود دارد ولی مانع اصلی در برابر این مهارتها نگرش و درک غلط بسیاری از مربیان و بازیکنان نسبت به مهارتهای روانی است. بسیار دیدهشده که بعضی از مربیان شروع به فعالیتهایی در این زمینه کرده و پس از چند جلسه آن را ترک کردهاند، چون معجزهای از آن ندیدهاند و بازهم صد در صد وقتشان را صرف تمرینات جسمانی کردهاند ولی خود آنها هنوز قبول دارند که این عوامل روانیاند که نتیجه مسابقات را تعیین میکنند.
بهعبارتدیگر آمادگی جسمانی فنی و تاکتیکی، شرط لازم برای موفقیتاند ولی هنوز کافی نیستند و شرط کافی و تکمیلکننده آمادگیهای روانی هستند. برای اصلاح نگرش و درک علت بسیاری از مربیان و بازیکنان چنین میشود استدلال کرد که بازیکنان بیشک نمیتوانند در یک یا چند هفته محدود تمرین فوتسال، یک بازیکن حرفهای حتی در سطح باشگاههای دسته دوم و سوم بشوند ولی از آنها توقع دارند با چند جلسه تمرین مهارتهای روانی نتیجه قابلتوجهی به دست آورند. ازنظر روانشناسان ورزش، شش مهارت روانی که در زیر به آنها اشارهشده است، بهعنوان مهارتهای اساسی و پایه معرفیشدهاند این شش مهارت عبارتاند از:
مهارت های روانی
- مهارتهای تنظیم فشارهای روانی
- مهارتهای تصویرسازی ذهنی
- مهارتهای تنظیم انرژی روانی
- مهارتهای توجه
- مهارتهای تدوین اهداف
- مهارتهای کسب اعتمادبهنفس مطلوب
مهارتهای بالا یک ارتباط نزدیک درونی باهم دارند و توسعه یک مهارت به پیشرفت سایر مهارتها کمک خواهد کرد و در اثر ضعف یکی از مهارتها، سایر مهارتها نیز نمیتوانند بهخوبی رشد و توسعه پیدا کنند. تصویر زیر ارتباط درونی این مهارتها با یکدیگر را نشان میدهد.
همانگونه که در شکل نشان دادهشده است، بین این شش مهازتهای روانی پایه ۱۵ ارتباط درونی و نزدیک به یکدیگر وجود دارد که میتوان اثرات قوت و ضعف هر کدام از مهازتهای روانی را در مهارتهای دیگر به شرح زیر نمایش داد ۔
- تنظیم فشارهای روانی سبب میشود انرژی روانی در حد مطلوبی قرار گیرد و چنانچه یکیاز این بهطور غیرطبیعی افتوخیز داشته باشد بر عملکرد هم تأثیر خواهد داشت.
- فشارهای روانی پایین اعتمادبهنفس را برای رسیدن به سطح مطلوب افزایش می دهد و کمبود اعتماد به نفس، سبب افزایش فشارهای روانی می شود.
- میزان متناوب انرژی روانی در افزایش اعتماد به نفس مطلوب تاثیر دارد و کمبود اعتماد به نفس انرژی روانی را کاهش خواهد داد.
- رعایت اصول تدوین اهداف واقعی سبب افزایش اعتماد به نفس می شود و اعتماد به نفس مطلوب به تدوین بهتر اهداف خواهد شد
- دقت کافی، شرط اساسی در تدوین اهداف واقعی است و تدوین اهداف واقعی، دقت توجه را افزایش خواهد داد.
- رعایت اصول تدوین اهداف، کیفیت تصویر سازی ذهنی را افزایش می دهد و در صورت عدد رعایت آن کیفیت تصویر سازی ذهنی کاهش پیدا خواهد کرد.
- برای تصویر سازی ذهنی، نیاز مبرم به دقت و توجه کافی است و عدم توجه و دقت کافی امکان تصویر سازی ذهنی را محدود می کند.
- برای تصویر سازی ذهنی نیاز به کاهش فشارهای روانی است و کیفیت تصویرسازی نیز خود می تواند بر روی فشارهای روانی تاثیر بگذارد.
- دقت و توجه کافی داشتن، بر روی یک عملکرد فشارهای روانی را کاهش خواهد داد و چنانچه نتوان توجه و دقت داشت فشارهای روانی هم افزایش پیدا خواهد کرد.
- تصویر سازی ذهنی نیاز به انرژی روانی مطلوب دارد و میزان انرژی روانی می تواند در کیفیت تصویر سازی ذهنی مؤثر واقع شود.
- اگر اصول برنامه ریزی و تدوین اهداف در تمرینات و مسابقات رعایت شود و بازیکن بتواند به اهداف خود جامه عمل بپوشاند، فشارهای روانی او پایین می آید و چنانچه عکس آن اتفاق افتد، فشارهای روانی افزایش پیدا خواهد کرد. همچنین فشارهای روانی خود در تدوین اهداف میتوانند خلل وارد کنند.
- تصویر مرور عملکرد در ذهن به شکل واضح و روشن سبب کسب اعتمادبهنفس مطلوب میشود و نیز برای تصویرسازی ذهنی نیاز به اعتمادبهنفس است.
- میزان مطلوب انرژی روانی در جلبتوجه تأثیر دارد و به هر میزان بتوان توجه خود را به یک عملکرد هدایت کرد، موجب ایجاد انرژی روانی مطلوب خواهد شد.
- رعایت اصول تدوین اهداف واقعی، سبب افزایش انرژی روانی به سطح مطلوب میشود و نیز داشتن انرژی روانی مطلوب میتواند در تدوین اهداف واقعی مؤثر باشد
- کیفیت توجه و دقت کافی در یک عملکرد باعث افزایش اعتمادبهنفس میگردد و نیز داشتن اعتمادبهنفس مطلوب میتواند دقت متوجه را افزایش دهد.